More from: Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης

Όταν ο απεσταλμένος του ΟΗΕ αγνοεί το Διεθνές Δίκαιο

P , by

   ÍÅÏÓ ÅÉÄÉÊÏÓ ÓÕÌÂÏÕËÏÓ ÇÍÙÌÅÍÙÍ ÅÈÍÙÍ

Ο κ. Έσπεν Μπαρθ Άιντα

    Είναι παγκοίνως γνωστό ότι στα πλαίσια του Κυπριακού Προβλήματος συντελέστηκαν και συντελούνται σωρεία ενεργειών που αντίκεινται  στο Διεθνές Δίκαιο. Αυτό, όμως, δεν συνεπάγεται πως θα πρέπει να συνεχίσουμε να ανεχόμαστε την παρερμηνεία του Διεθνούς Δικαίου, όπως αυτή στην οποία προέβη ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, κ. Έσπεν Μπαρθ Άιντα. Το παρόν κείμενο επικεντρώνεται και αναλύει συνοπτικά τη  δήλωση του κ. Άιντα ότι πολλά κράτη δεν θεωρούν τις σεισμικές έρευνες ως παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων, γιατί δεν οδηγούν σε εξόρυξη, καθώς η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) δεν είναι κυρίαρχη περιοχή. Readmore..

Σκωτία και «ΤΔΒΚ»: υπάρχει λόγος ανησυχίας;

P , by

images

Ενόψει του επικείμενου δημοψηφίσματος (18/09/2014) που θα καθορίσει εάν η Σκωτία θα παραμείνει μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου ή αν θα συνεχίσει την πορεία της ως ανεξάρτητο κράτος, είναι ενδιαφέρον να εξεταστεί το ζήτημα από την έποψη του Διεθνούς Δικαίου. Επίσης, είναι απαραίτητο να συζητηθεί ο συσχετισμός της υπό κρίσιν περίπτωσης με άλλες παρεμφερείς υποθέσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται Κύπρος και Κριμαία. Συγκεκριμένα, ερευνάται κατά πόσον η «Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου» («ΤΔΒΚ») δύναται ν’αντλήσει οφέλη από τις εξελίξεις στη Σκωτία και αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα επιφέρει οποιεσδήποτε συνέπειες για το καθεστώς των Συνθηκών του 1960 για την Κύπρο.

Εν πρώτοις, το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, δηλαδή η ελευθερία κάθε λαού (βέβαια, υπάρχει μεγάλη συζήτηση σχετικά με τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί μια πληθυσμιακή ομάδα για να θεωρείται «λαός»)  ν’ αποφασίσει τον τρόπο με τον οποίο επιθυμεί να κυβερνηθεί, αναγνωρίζεται από τον Χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (άρθρα 1§2 και 55). Περαιτέρω, προστατεύεται από το Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα (άρθρα 1 και 27) και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (άρθρο 1). Στην παγίωση της αρχής αυτής και την αναβάθμισή της σε δικαίωμα συνέβαλαν, επίσης, τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ 1514 (XV) 1960 για την αποαποικιοποίηση και 2625 (XXV) για τις Φιλικές Σχέσεις μεταξύ των Κρατών, όπως και η Τελική Πράξη του Ελσίνκι από τον ΟΑΣΕ (1975). Τέλος, το Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης (ΔΔΔ) συζήτησε την αρχή της αυτοδιάθεσης στη Συμβουλευτική Γνωμοδότηση για τη Δυτική Σαχάρα (1975) και την αντιμετώπισε ως αναπόσπαστο μέρος του corpus juris gentium.

Readmore..

Οι θαλάσσιες διεκδικήσεις στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου*

P , by

east-med

Εισαγωγή

Στο κάτωθι κείμενο επιχειρείται μια κριτική ανάλυση, με βάση το διεθνές δίκαιο, των θαλάσσιων διεκδικήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι άξιο αναφοράς ότι τρία από τα επτά κράτη στη σχετικά μικρή περιοχή της Αν. Μεσογείου (Τουρκία, Ισραήλ και Συρία) δεν έχουν προσχωρήσει στη Σύμβαση για το Δίκαιο Θάλασσας (η «Σύμβαση ΔΘ»). Αυτό φανερώνει τις διαφορετικές αντιλήψεις και προσεγγίσεις των ανατολικομεσογειακών κρατών, οι οποίες αποτυπώνονται στις πρακτικές που εφαρμόζουν στις θαλάσσιες σχέσεις.

Τουρκικές διεκδικήσεις

Από τη δεκαετία του 1970 η τουρκική διπλωματία διατηρεί την άποψη είναι ότι τα νησιά έχουν μειωμένα δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες. Ο λόγος είναι ότι η Τουρκία δεν θέλει να αναγνωριστούν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες στα νησιά του Αιγαίου, καθώς με αυτό τον τρόπο θα περιοριστεί σε μια στενή λωρίδα θάλασσας κοντά στις ακτές της. Έτσι, αρχικά προέβαλε το επιχείρημα ότι τα νησιά του Αιγαίου επικάθονται στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολίας. Ωστόσο, η δυνατότητα των νησιών να διατηρούν δική τους υφαλοκρηπίδα είχε ήδη αναγνωριστεί από τη Σύμβαση του 1958 για την υφαλοκρηπίδα (άρθρο 1). Η Τρίτη Συνδιάσκεψη για το ΔΘ επίσης απέρριψε αυτή τη θέση και το άρθρο 121(2) της Σύμβασης αναγνώρισε ότι τα νησιά δύνανται να παράγουν όλες τις θαλάσσιες ζώνες. Η διάταξη αυτή αποτελεί, πλέον, κανόνα εθιμικού δικαίου, σύμφωνα και με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης (ΔΔΔ-ICJ) Qatar v Bahrain [(2001) παρ. 185], κάτι που επιβεβαιώθηκε από την απόφαση Nicaragua v Colombia [(2012) παρ. 139]. Αυτό σημαίνει πως η Τουρκία οφείλει να συμμορφώνεται με την πρόνοια αυτή, έστω κι αν δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση.

Readmore..

Η συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας μεταξύ Τουρκίας – «ΤΔΒΚ»

P , by

Screen Shot 2014-05-01 at 10.53.37 AMΧάρτης από παρουσίαση του Υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας

Ακόμα μία ενδιαφέρουσα εξέλιξη σχετικά με το Δίκαιο Θάλασσας σημειώθηκε πρόσφατα (10/04/2014), με την αποστολή ρηματικής διακοίνωσης από πλευράς Τουρκίας προς τον ΓΓ του ΟΗΕ. Διά του εγγράφου αυτού, η γείτονα κοινοποίησε τις γεωγραφικές συντεταγμένες της υφαλοκρηπίδας της στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως προέκυψαν μετά τη συμφωνία οριοθέτησης με την «ΤΔΒΚ». Βέβαια, η ρηθείσα συμφωνία δεν είναι καινούργια, αφού είχε υπογραφεί την 21/09/2011 και επικυρώθηκε από την Τουρκία την 29/06/2012. Με τη δημοσιοποίηση των συντεταγμένων και το αίτημα για δημοσίευσή τους στο Law of the Sea Bulletin (επίσημη έκδοση του Τμήματος Δικαίου Θάλασσας του ΟΗΕ), η Τουρκία επιχειρεί την επισημοποίηση και αποδοχή της υπό κρίσιν συμφωνίας από τη διεθνή κοινότητα. Επίσης, είναι σημαντικό το ότι η Τουρκία χρησιμοποίησε τη διαδικασία που απαιτεί ο ΟΗΕ σύμφωνα με το άρθρο 84§2 της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο Θάλασσας 1982 («η Σύμβαση»), στην οποία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος. Λόγω του ανυποστάτου της «ΤΔΒΚ», όμως, στον σχετικό ιστότοπο του ΟΗΕ το έγγραφο δεν αναρτήθηκε στην κατηγορία όπου βρίσκονται παρόμοιες υποβολές. Readmore..

Σύντομη εισαγωγή στον κλάδο του Δικαίου Θάλασσας

P , by

indexΤο μνημειώδες έργο του Hugo Grotius, ‘Mare Liberum’ (1609)

   Η θάλασσα διαχρονικά αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία που διέπουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Η διαμάχη του 17ου αιώνα για το κατά πόσον η ναυσιπλοΐα θα έπρεπε να είναι ελεύθερη ή να υπόκειται σε κρατικό έλεγχο, δεν ήταν παρά μόνο το πρελούδιο του έντονου ενδιαφέροντος που θα επεδείκνυε έκτοτε η κοινότητα των εθνών για τη ρύθμιση των σχετικών με τη θάλασσα ζητημάτων. Οι τέσσερεις διεθνείς συνδιασκέψεις (1930, 1958, 1960, 1973-1982), που ενδιέτριψαν στα ζητήματα του Δικαίου Θάλασσας, εισήγαγαν καινούργιες έννοιες ή/και κωδικοποίησαν προϋπάρχουσες εθιμικές αρχές. Ορόσημο αποτελούν τα πρώτα διεθνώς συμπεφωνημένα κείμενα επί του Δικαίου Θάλασσας, ήτοι οι Συμβάσεις της Γενεύης του 1958 (Σύμβαση για την Αιγιαλίτιδα Ζώνη και Συνορεύουσα Ζώνη, Σύμβαση για την Υφαλοκρηπίδα, Σύμβαση για την Ανοιχτή Θάλασσα, Σύμβαση για την Αλιεία και την Προστασία των Ζώντων Οργανισμών της Ανοιχτής Θάλασσας). Αν και οι ρηθείσες συμβάσεις παραμένουν σε ισχύ, εντούτοις είναι η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας 1982 (η «Σύμβαση») που υπερισχύει σήμερα. Σημαντική είναι και η συμβολή του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης στη Χάγη και του Μόνιμου Διαιτητικού Δικαστηρίου, τα οποία έχουν εκδώσει κομβικές για το Δίκαιο Θάλασσας αποφάσεις. Η έντονη δραστηριότητα των κρατών σχετικά με την έρευνα και εκμετάλλευση υποθαλάσσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων έφερε το Δίκαιο Θάλασσας ξανά στο προσκήνιο. Ωστόσο, απαιτείται βαθιά και εμπεριστατωμένη μελέτη του υπό κρίσιν κλάδου, ούτως ώστε αυτός να μην εκφυλιστεί στην προσπάθεια για επίτευξη οικονομικού οφέλους, αλλά, αντίθετα, να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για την πρόοδο και ευημερία του ανθρώπινου γένους. Readmore..